Verboden te vloeken

9 mei 2014

Wordt De meester en Margarita uit de scholen verbannen?

Enkele dagen geleden heeft de Russische Doema een wet goedgekeurd die het vloeken in het openbaar verbiedt. Dit is slechts één van de vele srafmaatregelen om de vrijheid van meningsuiting te beteugelen, en veel liberaal denkende Russen zien het als een zoveelste teken van de terugkeer naar de Sovjet-tijd . De afgelopen maanden werd in Rusland de toegang tot een ​​aantal liberale media zoals grani.ru ingetrokken terwijl anderen , zoals de tv-zender Regen ( Дождь), met sluiting worden bedreigd .

President Poetin heeft ooit gezegd dat het uiteenvallen van de Sovjet-Unie de grootste geopolitieke catastrofe van de 20ste eeuw was. Zijn recente acties in de Oekraïne laten zien dat hij bereid is om het niet bij woorden te laten om te doen wat mogelijk is om de staat waarin hij werd geboren te restaureren. Hij heeft betoogd dat het onderwijs het middel bij uitstek is om rechtschapen burgers op te voeden in een geest van diep patriottisme, en dat kunst in het algemeen en literatuur in het bijzonder daarbij een centrale rol moeten spelen.

De nieuwe culturele strategie die Poetin momenteel bepleit bevat sterke aanbevelingen over welke Russische literaire werken moeten worden onderwezen op scholen, en over wat moet worden verwijderd of tenminste in een bepaalde, door de staat goedgekeurde manier, moet worden voorgesteld. Zo wordt, bijvoorbeeld,  Tatjana in de Eugene Onegin van Poesjkin voorgesteld als een goed rolmodel, omdat ze er in slaagt om haar passie te overwinnen. Sommige boeken, zoals Dostojevski's Misdaad en Straf en Boelgakovs De meester en Margarita, worden als gevaarlijk bestempeld, en mogen geen deel meer uitmaken van het curriculum. De eerste stappen zijn al gezet: er werden reeds éénvormige literatuur- en geschiedenisboeken uitbesteed die in de komende jaren zullen worden in gebruik genomen.

Poetin ziet Rusland als een hoeder van traditionele waarden die in het Westen zijn besmet en bezoedeld. Zijn verbod op de verspreiding van homoseksuele propaganda is bijvoorbeeld een onderdeel van deze visie. Een reeks kinderboeken , uitgegeven door Ljoedmilla Oelitskaja , een zeer gerespecteerde literaire persoonlijkheid, werd onlangs nog onderzocht door de Roskomnadzor , de regelgevende instantie die toezicht houdt op de massamedia, omdat in één van de boeken een gezin voorkomt waarvan de ouders homo zijn. Een andere populaire reeks van schoolboeken wordt bekritiseerd omdat er afbeeldingen in voorkomen van buitenlandse sprookjes, meer bepaald Disneyfiguren.

Het verbod op vloeken werd goedgekeurd op 5 mei 2014, en treedt in werking in juli. De wet is duidelijk overhaast gestemd, want omdat een aantal zaken zijn nog zeer onduidelijk. Zo heeft ze bijvoorbeeld geen invloed opwerken geproduceerd vóór 5 mei. Maar als het vloeken nu verboden wordt, mogen die werken dan nog worden opgevoerd? Het is even onduidelijk wat er precies zal worden bestempeld als vloeken . Tot dusver gaat de wet over slechts vier de belangrijkste schuttingwoorden en hun derivaten. Maar een commissie van deskundigen moet de verdere details uitwerken.

Zoals in alle talen worden scheldwoorden en schuttingtaal gebruikt in het ganse palet van de Russische literatuur, in werken van Poesjkin, Majakovski, Solzjenitsyn, Sorokin, Dovlatov en vele anderen.

Het valt dus te betwijfelen of je met een zo rudimentaire wet kan hopen om een dergelijke algemeen en alomtegenwoordig fenomeen te beperken. Net als in de meeste culturen , is vloeken absoluut ingebed in de Russische taal. Geen enkele wet kan hopen om dat te veranderen. Overigens hoor ik hier mensen in mijn omgeving zich afvragen of de nieuwe wet ook voor Vladimir Poetin zal gelden. Want die schrikt er zelf ook niet voor terug om in TV-optredens met vrij ruig gevangenisjargon uit te pakken.

Klik hier om meer voorbeelden te zien van de terugkeer naar de Sovjettijd


Deze pagina delen |